Één taal is geen taal

Wanneer is iets je eigen taal? Na een jaarlang communiceren in het Engels, bij tijd en wijle Frans en bijna nog minder regelmatig in het Nederlands, zit in het Nederlands denken er niet meer in. Dromen gebeurt ook in het Engels; zelfs de cover van het blad dat de vrouw in mijn droom naast mij leest is in het Engels. Ja, zo gedetailleerd droom ik nu eenmaal, met covers, snoepverpakkingen en verkeersborden en al. Overschakelen gaat zo snel dat ik bij een Frans restaurantje in Oxford L'assiette gourmande, s’il vous plaît bestel. Begin je in het Frans, maak ik het Frans af. Dat is altijd beter nog dan de wijnkaart die ik bij een ander restaurant aantrof met de verwarrende Pink wines, maar dat terzijde. Feit blijft dat al die taalwisselingen verwarrend zijn en een interessant-doenerij-effect op mensen hebben dat niet terecht is. Mijn eigen taal, waarmee ik dan toch het Nederlands bedoel, is niet meer wat het geweest is. Ik ben altijd al een ster geweest in het mengen van onderdelen uit verschillende uitdrukkingen (dat gaat dan nog) of (nog ernstiger) het verzinnen van frases die slechts opgetrokken wenkbrauwen tot resultaat hebben. Maar zeg nou zelf, hoe zou jij kijken als iemand tegen je zou zeggen "Driemaal is scheepswerf"? Als ze daarna ook nog eens verbouwereerd kijkt omdat ze doorheeft dat er iets niet in de haak is, maar wat precies bevat ze niet. Ik zou ook een wenkbrauw optrekken. Maar goed, dit buitenlandverblijf heeft er nog een schepje bovenop gedaan. Ik denk nog steeds in het Engels, en deze deformatie zorgt ervoor dat ik tegenwoordig zinnen uitspreek die niet lopen, waarvan de volgorde beroerd is of de uitspraak te Engels is. En nog erger is het dat ik regelmatig de zonde bega van het verhalen overgieten met Engelse zinsneden. The You know's zijn gelukkig van de lucht, maar ik betrap mezelf wel op Basically, fair enough, oh dear. Gaat vast weer weg.
En zo kwam ik er binnen een week na thuiskomst ook nog eens achter dat ik in het buitenland ook nog eens een beroerde kennis van mijn eigen taal heb verspreid. Het scheelt dat de pupil in kwestie het niet zal weten als ik hem slecht Nederlands aanleer, maar toch voelt het didactisch niet verantwoord. Zo stond ik op een feestje van mastergenoten van een vriendin in Oxford en raakte ik in gesprek met een half-Nederlandse jongen. Hij wist een liedje voor zich uit te hummen waarbij hij van mij graag de tekst zou horen. Zes paar ogen in het keukentje waren op mij als Echte Nederlander gericht. Een kinderliedje, dat zou kinderspel moeten zijn. En dus maakte ik er maar iets van. Net zoiets als die "Driemaal scheep eh driewerf hoera?"-mix up merkte ik zelf direct dat er iets niet in de haak was. Maar ik kon het niet laten blijken. Want als ik nu nog aan die Britten en Amerikanen uitmoest gaan leggen dat ik ze een liedje heb geleerd over een Hansje Brokken en dat brokken eigenlijk iets heel anders betekent en dus ook niet de echte tekst niet is...Het was al erg genoeg dat ik de etymologische achtergrond van het liedje niet uit kon leggen.
Ik nam nog een extra slok bier en babbelde lekker door. In het Engels. Oh dear. Wat betekent het om een moedertaal te hebben? Als ik die taal momenteel niet zo goed spreek als ik zou willen én ik nog steeds droom in een andere taal? Hoop dat dit niet betekent dat ik mijn Nederlanderschap moet gaan verdedigen. Gelukkig is mijn afstudeerexamen lekker in het Engels...